- بر اساس قانون مدنیزن و شوهر در صورتی از هم ارث می برند که رابطه زوجیت دائم میان آنها برقرار باشد ؛ با این حال در شرایطی ممکن است که زن بتواند پس از طلاق نیز از شوهر خود ارث ببرد و آن زمانی است که زن و شوهر با طلاق رجعی از هم جدا شده باشند و مرد در مدت عده طلاق فوت کند .
- بعد از اینکه فردی فوت میکند رابطه وی با اموالش قطع می شود و به طور قهری و غیرارادی اموال و ماترک متوفی بهورثه تعلق می گیرد و به اصطلاح به ارث می رسد. ورثه و کسانی که ارث می برند به خویشاوندانی گفته می شود که از نزدیک ترین درجه و طبقه شروع می شوند و تا دور ترین درجات خویشاوندی مثل عموها و عمه ها و دایی ها و خاله ها و فرزندان آنها و فرزندان فرزندان آنها پیش می رود.
- نکته مهم اینکه وجود هر درجه از خویشاوندان، خویشاوندان بعد را ازارث محروم می کند و به تعبیر و اصطلاح حقوقی حاجب است.
- به طور مثال در صورت وجود فرزند برای متوفی خواهرها و بردارهای ویارث نمی برند و در صورت وجود پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ ارث نمی برند و همین طور الی آخر.
- ماده 943 قانون مدنی آمده است که بر اساس آن ،شرایط ارث بردن زن بعد از جدایی مشخص شده است . بر اساس ماده مذکور : ” اگر شوهر ، زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند ، هر یک از آن ها که قبل از انقضای عده بمیرد ، دیگری از او ارث می برد . لیکن اگر فوت یکی از آن ها بعد از انقضای عده بوده و یا طلاق بائن باشد ، از یکدیگر ارث نمی برند ” .
- تعریف ارث:
- مجموعه قوانین انتقال ارث در جوامع مختلف متفاوت و در طول زمان تغییرات بسیاری کرده است بعد از اینکه شخص فوت میکند ممکن است ماترکی (مال و اموالی) داشته باشد که وراث ایشان بعد از گرفتن گواهی انحصار وراثت میتوانند آن ماترک را بین خود تقسیم کنند. به این ماترک که به وراث میرسد ارث میگویند.
- سهم ارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند چگونه است؟
- سهم ارث زن از شوهر در صورتی که زوجین دارای فرزند باشند، یک هشتم است.
- البته در گذشته زنان فقط از اموال منقول ارث می‌بردند و از اموال غیرمنقول چیزی به آنها نمی‌رسید.
- اما به موجب قانون جدید، زنان هم از اموال منقول ارث می‌برند و هم از قیمت اموال غیرمنقول.
- طبق ماده ۹۴۶ قانون مدنی: در صورتی که مردی فوت کند و فرزند داشته باشد، همسر یک هشتم از اموال منقول مانند ماشین، وسایل و غیره و یک هشتم ازقیمت اموال غیرمنقولی چون زمین و خانه را نیز به ارث می‌برد.
- اگر مردی چند زن داشته باشد، سهمی که به زن تعلق می‌گیرد، باید بین آنها تقسیم شود. یعنی یک هشتم اموال بین همه‌ی این زنان باید به صورت مساوی تقسیم شود.
- ارث زن در صورت نداشتن فرزند چگونه است؟
- حالت دیگری که زن در عقد دائم از همسر خود ارث می‌برد این است که مردی فوت نماید و دارای فرزند نباشد. در این حالت باتوجه به ماده 946 قانون مدنی زن یک چهارم از اموال شوهر خود را به ارث می‌برد.
- ماده 946 قانون مدنی : زوج از تمام اموال زوجه ارث می برد و زوجه در صورت فرزند دار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می‌باشد.
- در صورتی که مرد زوجات متعدد داشته باشد سهم الارث آن ها چگونه خواهد بود؟
- چنانچه مرد فرزندی نداشته باشد، زن از یک چهارم اموال منقول و همچنین یک چهارم از اموال غیر منقول ارث خواهد برد.
- طبق ماده ی 942 قانون، چنانچه مردی 2 یا 4 زن به صورت دایمی داشته باشد، در صورت وجود فرزند، یک هشتم اموال بین زنان به صورت مساوی تقسیم خواهد گردید.
- چنانچه مرد دو زن داشته باشد و یک زن او یک دختر و یک پسر و زن دیگر هیچ فرزندی نداشته باشد، هر دو زن به میزان نصف یک هشتم اموال شوهر ارث خواهند برد.
- چنانچه وصیت متوفی، بیشتر از یک سوم مال او باشد، ورثه بایستی در رابطه با بقیه ی اموال اجازه بدهند. چرا که وصیت کننده فقط می تواند تا ثلث اموال خود وصیت کند.
- ارث زن دوم در قانون جدید سهم الارث زن از شوهر چگونه است؟
- در وهله اول بایستی به این نکته توجه نمود که زن دوم و یا حتی سوم و چهارم در عقد دائم مرد است و یا در عقد موقت، چراکه در صورتیکه در عقد دائم مردی باشد همچون زن دائمی اول مستحق ارث زن از شوهر می گردد و در این میان تفاوتی ندارد که زن چندم باشد چراکه قانون گذار به صورت کلی در قانون مدنی سهم الارث زن از شوهر را یک هشتم در صورتی که زن دارای فرزند باشد و یک چهارم در صورت عدم وجود فرزند قرار داده است.
- آیا زن در ازدواج موقت هم ارث می برد؟
- همچنین طبق ماده ی 940 قانون، زنی که به عقد دایم مردی در آمده است، فقط از او ارث می برد و زنی که به عقد موقت بوده، ارثی نمی برد.
- همچنین طبق ماده ی 943 قانون، چنانچه مردی زنش را طلاق داده باشد و در هنگام عده فوت نموده باشد، زن از همه ی اموال شوهرش ارث می برد.
- آیا ازدواج موقت بدون هیچ ارثی ممکن است؟
- شرط اصلی برای دریافت ارث زن از همسر خود این است که قبلا بین آنها نکاح دائم واقع شده باشد و این مهم در ماده 940 قانون مدنی مورد تاکید قرار گرفته است.
- بنابراین حتی اگر مردی فوت کند و هیچ وارثی نداشته باشد زن او که در نکاح موقت با او بوده است، ارث نمی‌برد.
- زن در ازدواج موقت نمی‌تواند شرط توارث کند برخلافنفقه که زن در ازدواج موقت میتواند شرط کند که مستحق دریافت آن باشد. اگر مردی دارای همسر موقت است و می‌خواهد پس از فوت خود همسر موقتش دارای سهمی باشد می‌بایست در این مورد وصیت نماید.
- اگر ورثه از پرداخت سهم الارث زن خودداری کنند چه باید کرد؟
- این حالت بیشتر در مواقعی ایجاد می شود که متوفی بیش از یک زن دائمی داشته باشد. زن در این مواقع می تواند با مراجعه به محکمه و دادگاه، درخواستی را مبنی بر فروش ماترک بدهد و سهمش را استیفا نماید.
- سهم الارث زن بعد از فوت شوهر چقدر است ؟
- سهم الارث زن بعد از فوت شوهر در صورت وجود یا عدم وجود فرزند از یک هشتم تا یک چهارم متغیر خواهد بود.
- آیا ارث زن از زمین کشاورزی ممکن است؟
- زمین کشاورزی جز اموال غیر منقول است و در دسته اعیان قرار می‌گیرد.
- تا قبل از اصلاح ماده 946 در سال 1387 زن فقط از عرصه ارث می‌برد و با اصلاح این ماده زن از قیمت اعیان که تحت عنوان ثمن اعیانیه مطرح می‌شود نیز ارث می‌برد.
- شرایط ارث بردن زن در صورت طلاق از شوهر چیست ؟
- در صورتی که طلاق از نوع طلاق رجعی(قابل رجوع بودن مرد در زمان عده خانم) بوده و فوت شوهر در زمان عده طلاق رخ داده باشد ، زوجه می تواند از ارث شوهر بهره مند شود
- مواردی که در قسمت قبل در موردارث زن از شوهر بررسی شد ، در صورتی بود که زن در رابطه زوجیت دائم با شوهر باشد و شوهر فوت کند . با این وجود ، در شرایطی ممکن است بنا به دلایلی زن و شوهر از هم جدا شده باشند و سپس شوهر فوت کند . در چنین شرایطی ، این سوال مطرح می شود که آیا زن بعد از طلاق گرفتن از شوهر نیز می تواند از او ارث ببرد ؟
- پاسخ به این سوال در ضمن ماده 943 قانون مدنی آمده است که بر اساس آن ،شرایط ارث بردن زن بعد از جدایی مشخص شده است .
- بر اساس ماده مذکور949 قانون مدنی : ” اگرشوهر ، زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند ، هر یک از آن ها که قبل از انقضای عده بمیرد ، دیگری از او ارث می برد . لیکن اگر فوت یکی از آن ها بعد از انقضای عده بوده و یا طلاق بائن باشد ، از یکدیگر ارث نمی برند ” .
- بنابراین :
- زن میتواند از همسر سابق ارث ببرد به شرطی که در عده طلاق هریک از طرفین فوت کنند یا اینکه مرد به علت بیماری همسر سابق رو طلاق دهد و با همین بیماری فوت کند مشروط بر اینکه بیشتر از یکسال نگذشته باشد.
- زن به عنوان همسر متوفی مستحق یک چهارم یا یک هشتم از اموال مرد است.
- حال این که چه مالی را میتواند به ارث ببرد بسیار مهم است، زیرا که در مقدار سهم زن موثر است.
- زوجه در صورت فرزند دار بودن زوج، یک هشتم از عین اموال منقول (مثل ماشین، موتور و غیره).
- و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول (مثل خانه، باغ، مغازه و غیره) اعم از عرصه (زمین) و اعیان (ساختمان) ارث می‌برد.
- در صورتی که زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زن یک چهارم از تمامی اموال است.
- ارثی که زن از مرد می برد ( اگر بچه نداشته باشند ) ¼ اموال مرد
- ارثی که زن از مرد می برد ( اگر بچه داشته باشند) 1/8 اموال مرد
- ارثی که مرد از زن خود می برد (اگر بچه نداشته باشند) ½ اموال زن
- ارثی که مرد از زن خود می برد (اگر بچه داشته باشند) ¼ اموال زن
| v ارث زن از اموال مرد | v فرزند داشته باشد | v 4/1 |
| v ارث زن از اموال مرد | v فرزند نداشته باشد | v 8/1 |
| v ارث مرد از اموال زن | v فرزند داشته باشد | v 4/1 |
| v ارث مرد از اموال زن | v فرزند نداشته باشد | v 2/1 |